- İstihkak İddiası Nedir?
2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 96. Maddesinde:
“Borçlu, elinde bulunan bir malı başkasının mülkü veya rehni olarak gösterdiği yahut üçüncü bir şahıs tarafından o mal üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı iddia edildiği takdirde, icra dairesi bunu haciz ve icra tutanaklarına geçirir ve keyfiyeti iki tarafa bildirir.”
Ve aynı Kanun’un 85. Maddesinin ikinci fıkrasında:
“Borçlu yahut borçlu ile birlikte malı elinde bulunduran şahıslar, taşınır mal üzerinde üçüncü bir şahsın mülkiyet veya rehin hakkı gibi sınırlı bir ayni hakkının bulunması veya taşınır malın üçüncü şahıs tarafından haczedilmiş olması halinde bu hususu haciz yapan memura beyan etmek ve beyanının haciz tutanağına geçerilmesini talep etmek, haczi yapan memur da borçluyu yahut borçlu ile birlikte malı elinde bulunduran şahısları bu beyana davet etmek zorundadır. Bu tür mallar ile üçüncü şahıs tarafından ihtiyaten haciz veya istihkak iddia edilmiş bulunan malların haczi en sonraya bırakılır.”
Şeklinde ifade edildiği üzere istihkak iddiası, borçlunun haczedilen malın üçüncü bir kişiye ait olduğunu veya üçüncü bir kişiye rehinli bulunduğunu ya da üçüncü kişinin o malın kendisine ait olduğunu veya o mal üzerinde kendisinin rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesidir. Dolayısıyla üçüncü bir kişi malın mülkiyetinin kendisine ait olduğunu ileri sürebileceği gibi haciz borçlusu da malın üçüncü bir kişiye ait olduğunu ileri sürebilir.
- İstihkak Davası
İstihkak iddiası takip hukukundaki istihkak davasının ön şartıdır. İİK m. 99 gereğince, haczedilen şey, borçlunun elinde olmayıp da üzerinde mülkiyet veya diğer bir ayni hak iddia eden üçüncü kişi nezdinde bulunursa, bu kişi yedieminliği kabul ettiği takdirde bu mal muhafaza altına alınmaz.
İcra müdürü, üçüncü kişi aleyhine icra mahkemesinde istihkak davası açması için alacaklıya yedi günlük süre verir. İstihkak davası 7 günlük süre içerisinde açılmaz ise üçüncü kişinin iddiası kabul edilmiş sayılır. Alacaklı tarafından süresinde açılan dava sonuçlanıncaya kadar, haczedilen malın satışı yapılamaz.
Buna karşın mal borçlunun elinde iken haczedilmişse İİK m. 99 uygulanmaz, İİK m. 96 ve 97’ye göre işlem yapılması gerekir. Borçlu, elinde bulunan bir malı başkasının mülkü veya rehni olarak gösterdiği yahut üçüncü bir şahıs tarafından o mal üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı iddia edildiği takdirde, icra dairesi bunu haciz ve icra tutanaklarına geçirir ve keyfiyeti iki tarafa bildirir.
İcra dairesi aynı zamanda istihkak iddiasına karşı itirazları olup olmadığını bildirmek üzere taraflara (alacaklı ve borçluya) üç günlük süre verir. Üç günlük sürenin sonunda tarafların itirazı olmaması halinde istihkak iddiası kabul edilmiş sayılır. Eğer itiraz, üç günlük süreden sonra yapılırsa, geçersiz olur ve sonuç doğurmaz.
İstihkak iddiasına karşı alacaklı veya borçlu tarafından itiraz edilirse, itirazlar incelenmek üzere dosya İcra Mahkemesi’ne gönderilir. İcra Mahkemesi, yapacağı inceleme neticesinde varacağı kanaate göre takibin devamına veya talikıne karar verir. Takibin devamına dair verilen icra mahkemesi kararı kesindir.
Üçüncü şahıs, icra mahkemesi kararının tefhim veya tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra mahkemesinde istihkak davası açmaya mecburdur. Bu süre zarfında istihkak davası açılmadığı takdirde üçüncü şahıs alacaklıya karşı iddiasından vazgeçmiş sayılır.
Kendisine istihkak talebinde bulunma imkânı verilmemiş olan üçüncü şahıs, haczedilen şey hakkında veya satılıp da bedeli henüz alacaklıya verilmemişse bedeli hakkında, haczi öğrendiği tarihten itibaren yedi gün içinde, icra mahkemesinde istihkak davası açabilir. Aksi takdirde aynı takipte bu iddiayı ileri sürme hakkını kaybeder.
- İstihkak Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
İstihkak davaları, icra hukuk mahkemesinde görülür. Yüksek mahkeme, istihkak davalarının asıl icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi ile davalının yerleşim yeri mahkemelerinde açılmasının mümkün olduğunu, davalının birden fazla olması halinde davanın, davalılardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabileceğini kabul etmektedir.
- İstihkak İddiasının İspatı
İstihkak davalarında her türlü delil ileri sürülebilir. Bu davalarda delil ileri sürülmesi bakımından yasal bir kısıtlama söz konusu değildir. Dolayısıyla istihkak davasında, tanık dinlenebilir, bilirkişi incelemesi yaptırılabilir, keşif yapılabilir ve yemin teklif edilebilir.
İstihkak iddiası kapsamında yapılan inceleme neticesinde tesis edilecek hükme göre; mal üzerindeki haciz kalkabilir yahut malın borçluya ait olduğu tespit edilirse üzerinde istihkak iddiası ileri sürülen malın haczedilebileceği hükümle tespit edilmiş olur. Bu durumda mal satış işlemine tabi tutulacaktır.
Daha fazla bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
