5737 Sayılı Vakıflar Kanunu’nun 5. Maddesi vakıf kuruluşu için 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’na (“TMK”) göndermede bulunmaktadır. Anılan Kanun’un 102-105 sayılı maddelerinde yeni vakıf kuruluşu düzenlenmiştir. TMK 102. Maddesi şu şekildedir:
“Vakıf kurma iradesi, resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır. (…) Mahkemeye başvurma, resmi senet düzenlenmiş ise vakfeden tarafından; vakıf ölüme bağlı tasarrufa dayanıyorsa ilgililerin veya vasiyetnameyi açan sulh hakiminin bildirimi üzerine ya da Vakıflar Genel Müdürlüğünce re’sen yapılır.”
Yine Vakıflar Yönetmeliği 4. Maddesinde şu hükme yer verilmektedir:
“Yeni vakıf kurma iradesi, noterde düzenleme şeklinde hazırlanan resmi senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklanır. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.”
İlgili düzenlemeler uyarınca vakfın, vakıf kurma iradesindeki gerçek veya tüzel kişinin noterlikçe düzenleme şeklinde hazırlanmış resmi senet belgesi ile kurulabileceği görülmektedir. Yine ilgili düzenlemelere göre vakıf; vakfeden tarafından noterlikçe verilmiş ve belgede vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların belirlenmiş bulunduğu bir belgeyi haiz temsilci tarafından da kurulabilecektir.
Dolayısıyla vakfın sağlar arası bir işlemle kurulabilmesi için özetle;
- Vakfın amacını gerçekleştirmeye yönelik yeterli bir malvarlığının bulunması,
- Bu malvarlığını amaca özgüleyecek mal sahiplerinin iradesi,
- Noterlikçe düzenleme şeklinde hazırlanacak resmi senet,
- Malvarlığı olarak nakit ve sair taşınır kıymetlerin doğrudan kurulmuş bulunan vakıf adına açılacak hesaba yatırılması,
- Tescil için açılacak davanın dilekçesinde malvarlığı olarak özgülenecek taşınmazların tapu bilgilerinin belirtilmesi,
- Resmi senedin Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün görüşü alınarak mahkemece onanması ve özgülenen malların vakıf mülkiyetine devri ve vakfın tesciline karar verilmesi,
- Vakfın hem mahkeme hem de merkezi sicile kaydedilmesi,
Gerekmektedir.
Vakıf kurucuları arasında tüzel kişi bulunması halinde; bu tüzel kişinin vakıf kurabileceğine ve vakfa malvarlığı tahsis edebileceğine dair hüküm bulunan kuruluş statüsünü veya yetkili organ kararını da vakıf senedi ile mahkemeye sunmaları gerekmektedir.
