1. Düzenlemenin Konusu
Hazine ve Maliye Bakanlığı, 6 Mart 2025 tarihi itibarıyla menkul satış sözleşmelerinde Türk lirası ile ödeme zorunluluğunu kaldırarak, döviz cinsinden veya dövize endeksli ödemelere yeniden izin veren bir düzenleme yapmıştır. Bu değişiklik, Türkiye’deki ticari faaliyetlerde esnekliği artırmayı ve uluslararası işlemleri kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.
2. Düzenlemenin İçeriği
Düzenleme, menkul satış sözleşmelerine ilişkin ödeme koşullarında önemli değişiklikler getirmiştir. Başlıca hükümler şu şekildedir:
-
Döviz Cinsinden Ödeme Serbestisi:
- Menkul satış sözleşmeleri kapsamında taraflar, ödeme işlemlerini Türk lirası yerine yabancı para birimleri (USD, EUR vb.) ile gerçekleştirebilecektir.
- Taraflar arasında mutabık kalınması halinde, sözleşme bedelleri doğrudan döviz cinsinden belirlenebilecektir.
-
Dövize Endeksli Sözleşmelere İzin:
- Menkul satış sözleşmelerinde bedellerin Türk lirası olarak belirlenmesi zorunluluğu kaldırılmış, ancak bedelin döviz kuruna endekslenerek hesaplanmasına olanak sağlanmıştır.
- Böylece, fiyat istikrarını korumak isteyen taraflar için kur dalgalanmalarına karşı koruma mekanizması sunulmuştur.
-
İlgili Mevzuatta Değişiklik:
- Bu düzenleme, 13 Eylül 2018 tarihli ve 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile getirilen “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar”ın ilgili maddelerinde değişiklik yapılarak yürürlüğe girmiştir.
- Önceki düzenleme kapsamında menkul satış sözleşmelerinde Türk lirası ile ödeme zorunluluğu getirilmişti. Yeni düzenleme ile bu zorunluluk ortadan kaldırılmıştır.
-
Uygulama Alanı ve Kapsam:
- Düzenleme, Türkiye’de faaliyet gösteren yerleşik kişilerin yapacağı menkul satış sözleşmelerine yöneliktir.
- Konut ve iş yeri gibi taşınmaz satışlarına ilişkin sözleşmeler kapsam dışında bırakılmış olup, bu alanlarda Türk lirası ile ödeme zorunluluğu devam etmektedir.
- Kamu kurumları ve belirli stratejik sektörlerdeki sözleşmeler, düzenlemenin kapsamı dışında tutulmuştur.
3. Düzenlemenin Mahiyeti
Söz konusu değişiklik, Türkiye’de döviz ile yapılan ticari işlemlerin önünü açan ve iş dünyasına esneklik tanıyan bir düzenleme olarak değerlendirilmiştir. Bu çerçevede;
- İş dünyası açısından etkileri: İhracat yapan firmalar ve döviz gelirine sahip işletmeler için finansal planlama açısından avantaj sağlamaktadır.
- Makroekonomik etkiler: Dövizle işlem yapma serbestisi, yabancı yatırımcıların Türkiye’deki ticari faaliyetlerini artırmalarına ve daha güvenli bir iş ortamı oluşmasına katkı sağlayabilir.
- Hukuki boyut: Tarafların sözleşmelerini daha serbest şekilde düzenlemesine olanak tanımaktadır. Ancak, düzenlemenin uygulanmasında tarafların dikkatli olması ve olası kur dalgalanmalarına karşı tedbir alması gerekmektedir.
Sonuç olarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu düzenlemesi, Türkiye’de ticari işlemleri kolaylaştıran ve döviz bazlı ticarete yeniden imkan tanıyan bir adım olarak öne çıkmaktadır. Bu değişiklik, özellikle ithalat ve ihracat yapan firmalar için önemli bir esneklik sağlayarak, ekonomik faaliyetlerin daha akıcı şekilde yürütülmesine katkıda bulunacaktır.
